Wierzchuciński cmentarz ewangelicki położony jest poza miejscowością, nie znajduje nawet blisko kościoła ewangelickiego, który, opuszczony, zaniedbany i w zasadzie zapomniany, kryje się w kępie drzew, po prawej stronie na wjeździe do wsi z kierunku od Słuchowa. Sam cmentarz daje się zobaczyć od strony drogi 213. Czas jego założenia określany jest na połowę XIX wieku, niestety nie zachowała się dokładniejsza data - i nic dziwnego, biorąc pod uwagę historię tych ziem, dość powiedzieć, że teren ten stanowił niemieckie pogranicze w latach 1920-1939. Najstarszy zachowany pomnik pochodzi z 1908 roku. Rok 1927 przyniósł powiększenie terenu o obszar zajmowany przez pomnik upamiętniający poległych w I wojnie światowej - wtedy po prosu w Wielkiej Wojnie. Do powstania pomnika przyczyniło się Wierschutziner Krieger Verein - Wierzchuciński Związek Wojaków - i poświęcony został 24 lipca 1927 roku przez księdza z Żarnowca Kurta Reicha. Ten sam, który został zastrzelony przez żołnierzy radzieckich w krużgankach przyklasztornych w Żarnowcu za odmowę wydania kluczy do kościelnego skarbca [SIC!]. Jeszcze jedna rzecz zasługuje na uwagę : święcenia dokonał ksiądz ze strony polskiej.
Pomnik wykonany został z granitowych kostek z wyraźnie zaznaczonym spoinowaniem i kształtem przedstawia ostrosłup ze ściętym wierzchołkiem. Zwieńczony został hełmem żołnierskim i czterema kamiennymi kulami. Zachowały do dzisiaj się również słupki z ogrodzenia, które pierwotnie spięte były żelaznym łańcuchem. Na dzień dzisiejszy, oprócz postrzelanej płyty epitafijnej z nazwiskami mieszkańców Wierzchucina poległych w Wielkiej Wojnie, przytwierdzona jest płyta upamiętniająca ofiary II wojny.
Osoby upamiętnione na płycie z okresu po I wojnie:
Ewald Gumz
Hermann Garbe
Herman Lechlin
Walter Sellke
Reinhold Rohnke
Albert Grzenkwski
Johann Budnik
Clemens Budnik
Leo Behnke
Friednch Muller
Gustav Zimmermann
Gustav Zink
Paul Zielke
Maximilian Elwart
Julius ?
Viktor Goyke
Jacob Goyke
Jacob Goyke II
Josef Goyke
Josef Fnebose
Josef Styn
Josef Baumgart
Johann Radzielewski
Johann Goyke
Johann Goyke II
Johann Krampikowski
Johann Labudda
August Laddach
August Ceynowa
August Pillath
August Okoń (Okoń) ur.24.10.1867
August Reschke
August Drzezdzon
August Styn
August Goyke
Franz Goyke
Franz Selonke
Theodor Grzelikowski
Alexander Styn
Karl Behnke
Xawer Hoffmann
Felix Laddach
W wyniku obrażeń wojennych zmarli:
Michael Kohnke
August Lieske
August Radtke
Wracając na właściwy cmentarz - teren był ogrodzony raczej lekkim rodzajem ogrodzenia, które określa się na drewniane lub wykonane z siatki metalowej. Z pierwotnego ogrodzenia zachowały się do dzisiaj dwa słupy bramne z czerwonej cegły. Po dojściu do władzy "jedynie dobrej i słusznej zmiany" (podobieństwo w nazewnictwie zamierzone ;)) cmentarz ulegał dewastacji i niszczeniu.
W latach 2002 - 2004 rozebrano zdewastowaną kaplicę cmentarną a materiał z rozbiórki w postaci cegieł ułożono w mało gustowny stos z krzyżem na przedzie.
Sam cmentarz jest zdecydowanie zaniedbany i zapuszczony. Brak tablic z inskrypcjami i "tradycyjnie" brak żeliwnych krzyży. Zwraca uwagę okazały nagrobek w formie kamiennego obelisku z wyrytymi nazwiskami:
Herman Gumz 4.8.1855 - 21.6.1928
Auguste Gumz geb. Greinke 7.11.1857 - 28.11.1928
Erika Petersen 12.1.1918 - 25.1.1977
W/g cmentarze.lebork.pl Wilhelm Hermann Gumz na początku XX wieku był dzierżawcą domeny państwowej, lubianym przez kaszubskich pracowników, Auguste była żoną Wilhelma Hermana, Heinrich bł synem, który objął dzierżawę po śmierci ojca, zaś Erika Petersen była wnuczką Wilhelma i Augusty, która zażyczyła sobie spocząć w ziemi razem z dziadkami.
Drugim elementem zwracającym na siebie uwagę jest granitowy nageobek z przytwierdzoną tablicą informującą o miejscu spoczynku nauczyciela i kierownika szkoły w Wierzchucinie w latach 1871-1913 - Carla Gustawa Wolsky'ego 26.12.1849 - 21.9.1940.
W sumie, po zachowanych napisach można zidentyfikować miejsca ostaniego spoczynku następujących osób:
Gustaw Heyn
Justine Hein
Artur Hein
Herbert Ziemann 15.07.1928 - 12.03.1929
Arthur und Walter Tobian 7.07.1908 - 8.07.1908 i 31.05.1909 - 16.06. 1910
Emil Mielke 21.12.191? - 22.01.1931
Ewa Jarocka 09.07.1963 - 01.02.1964
Edvard Punschke 02.04.1845 - 19.06.1925 razem z żoną Sylvią geb. Sontag 02.12.1863 - 21.09.1937
Zygfryd Cholka 18.06.1960 - 13.09.2005
Herta Mielke 21.01.1986 - 11.04.1994
Frytz Mielke 09.01.1907 - 14.09.1996
Margot Cholka 16.08.1933 - 24.11.2011
Zygmunt Cholka 05.07.1935 - 13.03.1971
Emma Ziemann 13.12.1890 - 13.03.1971
Otto Zieman 19.12.1874 - 12.05.1953
Sam cmentarz jest zdecydowanie zaniedbany i zapuszczony. Brak tablic z inskrypcjami i "tradycyjnie" brak żeliwnych krzyży. Zwraca uwagę okazały nagrobek w formie kamiennego obelisku z wyrytymi nazwiskami:
Herman Gumz 4.8.1855 - 21.6.1928
Auguste Gumz geb. Greinke 7.11.1857 - 28.11.1928
Erika Petersen 12.1.1918 - 25.1.1977
W/g cmentarze.lebork.pl Wilhelm Hermann Gumz na początku XX wieku był dzierżawcą domeny państwowej, lubianym przez kaszubskich pracowników, Auguste była żoną Wilhelma Hermana, Heinrich bł synem, który objął dzierżawę po śmierci ojca, zaś Erika Petersen była wnuczką Wilhelma i Augusty, która zażyczyła sobie spocząć w ziemi razem z dziadkami.
Drugim elementem zwracającym na siebie uwagę jest granitowy nageobek z przytwierdzoną tablicą informującą o miejscu spoczynku nauczyciela i kierownika szkoły w Wierzchucinie w latach 1871-1913 - Carla Gustawa Wolsky'ego 26.12.1849 - 21.9.1940.
W sumie, po zachowanych napisach można zidentyfikować miejsca ostaniego spoczynku następujących osób:
Gustaw Heyn
Justine Hein
Artur Hein
Herbert Ziemann 15.07.1928 - 12.03.1929
Arthur und Walter Tobian 7.07.1908 - 8.07.1908 i 31.05.1909 - 16.06. 1910
Emil Mielke 21.12.191? - 22.01.1931
Ewa Jarocka 09.07.1963 - 01.02.1964
Edvard Punschke 02.04.1845 - 19.06.1925 razem z żoną Sylvią geb. Sontag 02.12.1863 - 21.09.1937
Zygfryd Cholka 18.06.1960 - 13.09.2005
Herta Mielke 21.01.1986 - 11.04.1994
Frytz Mielke 09.01.1907 - 14.09.1996
Margot Cholka 16.08.1933 - 24.11.2011
Zygmunt Cholka 05.07.1935 - 13.03.1971
Emma Ziemann 13.12.1890 - 13.03.1971
Otto Zieman 19.12.1874 - 12.05.1953
